Informatiepagina
Informatiesheets van Basic Trust
Basic Trust en de Universiteit van Amsterdam hebben informatiesheets ontwikkeld over de uitingen van veilige en onveilige gehechtheidrelaties. Er is een variant 2-5 jaar en 6-11 jaar.
Veilige gehechtheid
Bij kinderen die veilig gehecht zijn aan hun ouder(s), is er een balans tussen het verkennen van de omgeving (exploreren) en het zoeken van de nabijheid van de ouder.
De ouder biedt zowel de veilige uitvalsbasis van waaruit het kind de omgeving kan verkennen, als de veilige haven waarnaar het kind terugkeert bij spanning of angst.
De ouder reageert voorspelbaar, betrouwbaar en invoelend op het gehechtheidsgedrag van het kind. Het kind vertrouwt op de beschikbaarheid van de ouder en heeft een specifieke voorkeur voor de ouder in geval van stress.
Vermijdende gehechtheid
De kern is dat bij vermijdende gehechtheidsrelaties kinderen het gehechtheidsgedrag richting de ouder minimaliseren. De ouder fungeert niet als veilige haven bij wie het kind troost kan vinden. Vermijdend-gehechte kinderen hebben geleerd geen beroep meer te doen op hun ouders als ze stress ervaren, omdat de ouder afwees of anderszins niet beschikbaar bleek of als zodanig door het kind als niet beschikbaar werd ervaren, bijvoorbeeld als gevolg van vroeg-kinderlijk trauma. Het kind is vooral aan het exploreren en zoekt weinig troost of hulp bij de ouder.
Ambivalente gehechtheid
De kern is dat ambivalent gehechte kinderen het gehechtheidsgedrag richting de oudermaximaliseren om de nabijheid met de ouder te bewaren. De ouder fungeert niet als veilige uitvalsbasis, waardoor het kind nauwelijks durft te exploreren. Doordat de ouder soms wel en soms niet sensitief en beschikbaar op het gehechtheidsgedrag van het kind reageert of omdat kinderen (door vroeg-kinderlijke ervaringen) niet voldoende in staat zijn om sensitieve en beschikbare reacties te ontvangen, zijn de kinderen bang dat door exploratie de ouder niet meer beschikbaar is.
Gedesorganiseerde gehechtheid
Bij gedesorganiseerde gehechtheid is de gehechtheidsrelatie tussen ouder en kind verstoord. Deze kinderen zijn doorgaans opgegroeid met ouders die zowel een bron van steun als bron van angst zijn, doordat de ouder affectief verstoord opvoedgedrag laat zien of het kind mishandelt. Het kind kan zich niet aanpassen aan de onoplosbare paradox van nabijheid zoeken en afstand bewaren en laat daarom vreemd, chaotisch, bizar en gedesorganiseerd gedrag zien richting de ouder.
Vanaf de leeftijd van 3 jaar kan er sprake zijn van rolomkering in de ouder-kind relatie, wat voor het kind een manier is om controle te krijgen over het gedrag van de ouder. Het affectief verstoorde gedrag van de ouder ontstaat omdat de interactie met hun kind een eigen (jeugd)trauma bij de ouder activeert.
