Spelen met uw kind

Spelen is belangrijk, want een kind heeft spel nodig om de wereld te leren begrijpen. Het leert daardoor nadenken over dingen, voor uitdenken en plannen. Het leert zijn omgeving kennen, problemen oplossen en ontdekt hoe dingen kunnen werken. Ook krijgt het kind door spel inzicht in zijn eigen emoties en in die van anderen. Minder aangename dingen kunnen door middel van spel opnieuw beleefd worden, maar dan in een rol waarbij het kind zelf de situatie in de hand heeft. Door zich voor te doen als iemand anders, bijvoorbeeld een volwassene, kan het even eens ervaren hoe die ander zich zal voel en in een bepaalde situatie. Spel is dus een heel aangename manier om iets te weten te komen over wie je bent, over je emoties en hoe hier mee om te gaan. Door spel met andere kinderen oefent een kind bovendien sociale vaardigheden. Spelen heeft hierdoor invloed op de ontwikkeling van het kind op het intellectuele, sociale, motorische en ook het emotionele vlak.

Spel bij een kind met minder basisvertrouwen
Een van de belangrijkste voorwaarden voor spel is, dat een kind zich veilig voelt en de wereld met vertrouwen tegemoet kan treden. Een kind met minder basisvertrouwen ervaart dit gevoel van veiligheid minder. Dit maakt dat er een aantal kenmerken zichtbaar zijn in zijn of haar spel. Het kind komt in de regel minder goed tot spel en exploreert minder. Ook wisselt het snel van activiteit, zodat er weinig verdieping in het spel zit. Vaak ook is er minder variatie in het spel. En meestal is er meer functioneel spel zichtbaar dan fantasiespel. Onvoldoende basisvertrouwen zorgt er tenslotte voor dat een kind meer moeite heeft met het samenspelen. Je ziet het kind vluchtig en chaotisch met zijn of haar omgeving omgaan en moeite hebben het spel van anderen te volgen. Om toch grip op de situatie te houden, vertoont het bazig gedrag. Dit maakt hem of haar impopulair bij andere kinderen. Het tegenovergestelde is ook mogelijk: het kind laat dan meeloopgedrag zien. In de regel speelt het kind eerder met jongere of oudere kinderen dan met leeftijdsgenoten.

Meespelen
Het is belangrijk om in de wereld van uw kind te stappen door te spelen. Dat is best wel eens lastig. We voelen ons als volwassene soms te opgelaten om echt te spelen; we vervelen ons snel, maken er geen tijd voor en hebben het spelen veelal verleerd. De grote valkuil is het spel over te nemen of te bepalen wat er gebeurt. Met als gevolg dat het kind toekijkt of afhaakt.
Er zijn vele redenen waarom het belangrijk is om mee te spelen als ouders. Voor een kind met onvoldoende basisvertrouwen is de belangrijkste reden dat ouders tijdens het spelen veel mogelijkheden hebben om de zelfwaardering en het vertrouwen in eigen vaardigheden van hun kind te vergroten. Daarnaast kunnen zij het kind helpen met structuur aanbrengen en verdieping van het spel.

Tips voor meespelen
• Volg de leiding van uw kind. Het kind moet zijn ouders in het dagelijks leven al zo vaak volgen (bij het gaan eten, het naar bed gaan en dergelijke) .Tijdens spel krijgt u de kans uw kind eens helemaal te volgen. U kunt het beste afwachten, kijken, en benoemen wat u het kind ziet doen en daarin meedoen. Bij voorbeeld bij het spelen in het poppenhuis, wanneer het kind een tijger mee laat spelenin de badkamer: 'Jij zet de tijger in de badkamer. Ik denk dat hij even schoon moet worden.'
•Laat uw kind het tempo bepalen. Wanneer een kind iets doet wat het fijn vindt of wat de juiste snaar in de ontwikkeling raakt, heeft het de neiging om dit spel te herhalen. Het is heel begrijpelijk dat dit de meeste ouders al gauw verveelt en dat ze in de verleiding komen om het tempo te verhogen of een nieuw ingewikkelder idee aan te dragen. Het probleem is dat het kind het nodig heeft een nieuwe handeling veelvuldig te herhalen totdat het werkelijk het gevoel heeft dit onder de knie te hebben. Wanneer een kind wordt overgehaald toch iets anders te doen, kan het zich onzeker gaan voelen. Wanneer dit vaker voor komt kan het kind het gevoel krijgen niet aan de verwachtingen van de ouder te kunnen voldoen. Beter kunt u dus het tempo van uw kind aan houden en benoemen wat het doet. En wachten tot het kind besluit iets anders te gaan doen.
• Let op signalen van uw kind/overschat uw kind niet! Soms bieden we het kind iets aan wat te moeilijk is voor zijn of haar ontwikkelingsniveau. Toont uw kind geen interesse in uw voorstel of uw uitleg van een puzzel of spel, laat dan uw kind aangeven wat het wel wil.
• Vermijd competitie en machtsstrijd. Door competitie kan een machtsstrijd ontstaan over wie gewonnen heeft, wat de regels zijn en dergelijke. Kinderen hebben plezier in het spel met volwassenen, maar soms op voorwaarde dat er geen echte competitie en regels zijn. Laat uw kind regels verzinnen zodat het kan winnen.
• Prijs de ideeën en fantasie van uw kind en moedig deze aan. Hoe vaak horen wij ons zelf zeggen: 'nee, zo moet dat niet' of 'dat hoort niet zo'. Als ouders willen we zo graag dat ons kind trots kan zijn op zijn of haar prestaties. Dat is de reden dat we graag willen helpen om tot iets moois (een tekening, een auto van Lego, enzovoorts ) te komen. Het is beter dat verkennen , ontdekken en daar in plezier hebben het doel van het spel is en dat het niet gaat om het uiteindelijke product of prestatie. U kunt uw kind daar bij helpen, en het plezier bevorderen door hem of haar zonder oordeel, correctie of tegenspraak te volgen, en te benoemen wat u ziet. Onthoud ook dat het spel van een kind niet logisch of zinnig hoeft te zijn in de ogen van een volwassene. Zeg dingen als: 'Jij maakt een rode giraf' of 'Jij maakt er een nieuw spel van' .
•Beschrijf wat er gebeurt, geen vragen stellen. Ouders hebben de neiging veel vragen te stellen aan het spelende kind: 'Wat is dat voor een dier? Welke kleur is dat?' Achterliggende reden voor ouders is dat het kind ervan leert. Maar vaak heeft het een tegenovergesteld effect. Het kind trekt zich terug, wordt stil en onzeker om dat het de vragen ervaart als verhulde opdrachten waarin een prestatie wordt verwacht. Het kind moet het goede antwoord geven. Dat voelt het feilloos aan. Beter is te beschrijven wat het doet. 'Je maakt een dier met vijf poten. Nu ze t je allemaal vlekken op zijn rug'.

Caroline Visser