Mind-mindedness
Dit artikel verscheen eerder in de Basics 2-2018
De meeste ouders vinden het belangrijk dat hun kind zijn emoties leert reguleren, dat hij blij is met een cadeau, maar niet hysterisch wordt, voorzichtig is op straat maar niet angstig, teleurstelling voelt bij het verliezen van een wedstrijd, maar niet opgeeft. Een team van orthopedagogen en psychologen van de Universiteit van Amsterdam (UvA) vond aanwijzingen dat 'mind-minded' ouders - ouders die zich telkens in hun kind verplaatsen - sterk bijdragen aan een gezonde emotieregulatie van hun baby.
Het reguleren van emoties is in de eerste levensjaren grotendeels afhankelijk van hoe opvoeders omgaan met de emoties van de baby. Baby's zijn immers volledig afhankelijk van hun omgeving. Dit leidde bij de UvA-onderzoekers tot de vraag in hoeverre bepaalde kenmerken van opvoeders bijdragen aan een gezonde emotieregulatie van baby's. De onderzoekers wilden vooral weten of de mind-mindedness van vaders en moeders voorspellend is voor de fysiologische emotieregulatie van baby's tijdens het eerste levensjaar. Ouders die mind-minded zijn, bedenken telkens welke autonome gevoelens, gedachten, wensen en voorkeuren van hun baby het gedrag van hun baby zouden kunnen verklaren. Een mind-minded ouder ziet bijvoorbeeld wanneer zijn of haar baby overprikkeld raakt van een kiekeboe-spelletje of wat het favoriete boekje is van de baby.
Aangenomen wordt dat de mind-minded ouder beter in staat is sensitief te reageren op de signalen van zijn of haar baby. De ouder ziet op meer verfijnde wijze wat de baby wil, denkt, voelt, nodig heeft en stopt bijvoorbeeld met de rammelaar als de baby zich overprikkeld voelt. Doordat de ouder helpt de interne ervaringen van de baby te reguleren, leert de baby emoties niet te ervaren als overweldigend, maar als hanteerbaar. De co-regulatie tussen ouder en baby kan zich op die manier langzaam door ontwikkelen tot gezonde zelfregulatie van de peuter, de kleuter en het oudere kind.
Om te kijken of het klopt dat baby's van mind-minded ouders met sensitief opvoedgedrag hun emoties 'beter' reguleren, onderzochten de UvA onderzoekers 116 ouderparen en hun baby's. Dat deden zij op het moment dat de baby's vier en twaalf maanden oud waren. Mind-mindedness werd gemeten door te analyseren in hoeverre de taal van ouders tijdens spelmomenten tussen ouder en kind gericht was op het verwoorden van de innerlijke toestanden (wensen, voorkeuren, gevoelens, gedachten) van de baby's. Daarnaast keken de onderzoekers in hoeverre de woorden van ouders aansloten bij het gedrag van de baby en dus een juiste vertaling waren van de innerlijke toestanden van de baby. De emotieregulatie van de baby's werd gemeten aan de hand van de hartslagvariatie tijdens een rustig moment en tijdens een stressvolle situatie (opgepakt worden door een onbekende man). Hartslagvariatie geeft informatie over hoe flexibel het lichaam is ingericht om binnenkomende prikkels (emoties) te verwerken. Een hogere variatie in de hartslag wordt daarmee gezien als een aanduiding voor 'goede' emotieregulatie-capaciteit.
De resultaten van het onderzoek lieten zien dat moeders die blijk gaven van een hoge mate van mind-mindedness, vaker een baby hadden met een hogere hartslagvariatie tijdens rust, en daarmee een 'betere' emotieregulatiecapaciteit. Dit bleek zowel op vier als twaalf maanden. Bij vaders trad het effect ook op, maar dan alleen op 12 maanden. Bij vaders vonden de onderzoekers daarnaast dat het effect van mind-mindedness deels liep via hun sensitieve opvoedgedrag. De resultaten impliceren dat beide ouders een belangrijke rol spelen in de ontwikkeling van emotieregulatie-capaciteit bij het jonge kind. De impact van moeders is mogelijk eerder zichtbaar, doordat moeders over het algemeen - in ieder geval de moeders in de studie - meer tijd doorbrengen met hun pasgeboren baby dan vaders, onder andere vanwege verlofregelingen en borstvoeding.
Kortom, ervaringen in het eerste levensjaar lijken mee te spelen bij hoe we leren onze emoties te reguleren. Gelukkig is emotieregulatie geen vaststaande eigenschap en kunnen kinderen ook op latere leeftijd een gezonde omgang met emoties ontwikkelen. Opvoeders kunnen hierbij helpen door hun rol als co-regulator op te pakken en het kind te helpen bij het leren herkennen en organiseren van zijn of haar emoties. De Basic Trustmethode is mede ontwikkeld om dit proces te stimuleren. Door consequent en op neutrale wijze te benoemen wat het kind denkt, voelt, wil, enzovoort, krijgt het kind steeds een spiegel voor gehouden, die hem of haar erop wijst wat er van binnen gebeurt. Dit is een eerste essentiële stap voor kinderen om te leren omgaan met hun gevoelens. Meer weten over mind-mindedness en emotieregulatie van baby's? Het gehele artikel van de Universiteit van Amsterdam is hier gratis te verkrijgen.
Moniek Zeegers